Julia Child – Bà hoàng không ngai của làng ẩm thực

Julia Child đã trở thành một cái tên quen thuộc mỗi khi nhắc đến ẩm thực Mĩ, bà đã có những đóng góp không nhỏ vào quá trình phát triển ẩm thực nước này. 

Không sở hữu chuỗi nhà hàng danh tiếng với cương vị bếp trưởng quyền lực nào, nhưng Julia Child vẫn luôn được công nhận như một trường hợp hi hữu, một huyền thoại độc nhất vô nhị của thế giới ẩm thực với niềm đam mê bếp núc bất tận, vượt qua mọi rào cản đẳng cấp lẫn giới tính hà khắc đương thời.

Từ bà nội trợ đến đầu bếp hàng đầu nước Mĩ 

Tiểu sử của Julia Child không hề giống như các đầu bếp chuyên nghiệp. Bà không có những tấm bằng chứng nhận từ các trường đại học ẩm thực, hay lịch sử làm việc tại các nhà hàng sang trọng.

Sinh năm 1912 trong một gia đình công nhân viên chức bình thường không có bất kì truyền thống ẩm thực cao cấp nào, cô bé cao kều Julia Child đã dành phần lớn thời niên thiếu bên các môn thể thao như bóng chuyền, bóng rổ, cầu lông… cho tới tận khi tốt nghiệp đại học chuyên ngành Tiếng Anh vào năm 1934. Nuôi mộng trở thành một nhà văn, Julia Child hăm hở tham gia vào mọi lĩnh vực viết lách từ copywriter cho các công ty xuất bản đến mảng quảng cáo, bà cũng đóng một vai trò quan trọng trong tổ chức OSS của Hoa Kì với nhiệm vụ đánh máy và truyền tin cho chính phủ Mĩ ở Thế chiến II.

Tuy nhiên sự nghiệp chữ nghĩa của Julia Child đã rẽ hướng từ khi bước chân vào OSS – bởi tại đây bà đã gặp và kết hôn với anh chàng đồng nghiệp Paul Cushing – người đã đưa bà tới kinh đô ẩm thực Paris và quan trọng hơn, giới thiệu cho Julia Child về sự tinh tế tuyệt vời của các món ăn Pháp.

Khi Paul nhận được lệnh thuyên chuyển sang làm việc tại Paris, Julia Child đã theo chồng sang nước ngoài. Với tính cách sôi nổi, năng động của mình, bà mau chóng trở nên buồn chán với công việc nội trợ hằng ngày. Nấu nướng đến với Julia như một hình thức giải trí và dần dần phát triển thành đam mê cả đời. Khi nhắc lại bữa ăn đầu tiên tại nhà hàng Rounen ở Paris, với sự tươi mới tuyệt vời của món hàu sống và chất lượng số một của loại rượu vang đi kèm, Julia đã khẳng định đó là “sự khai mở cho tâm hồn và tinh thần của tôi”.

Bắt nguồn từ niềm mê say những món ăn hảo hạng tại Paris mà hai vợ chồng được thưởng thức, Julia Child quyết định mình phải trở thành một đầu bếp chuyên nghiệp. Bà mạnh dạn tham gia lớp nấu ăn nổi tiếng Le Cordon Bleu với tư cách một “tay mơ” và hết mình cải thiện kĩ năng nấu nướng để không lâu sau đó, bà có cơ hội được học nghề riêng với những bếp trưởng nổi tiếng như Mac Bugnard, dần dần tiến gần đến trình độ của một đầu bếp ẩm thực hạng sang theo tiêu chuẩn Pháp.

Tuy nhiên, sự nghiệp ẩm thực của bà hoàng Julia Child không chỉ dừng lại ở vị trí một đầu bếp tiếng tăm, mà nó còn nở rộ hơn nữa khi bà gia nhập một hội nấu ăn của phụ nữ tên Cercle des Gourmettesta – nơi Julia Child đặt những viên gạch đầu tiên cho sự nghiệp ẩm thực ảnh hưởng toàn cầu thông qua những công cụ truyền thông như sách và kênh truyền hình. 

Chính ở Cercle des Gourmettes, Julia Child đã kết thân với Simone Beck – tác giả của một cuốn sách dạy nấu các món Pháp dành cho người Mĩ. Tìm được người cùng chí hướng, Julia, Beck cùng người bạn chung là Louisette Berthollek đã nung nấu ý tưởng cho sự ra đời của một hệ thống các cẩm nang, cũng như chương trình truyền hình hướng dẫn nấu ăn theo phong cách Pháp cao cấp cho tất cả mọi người ở đủ các tầng lớp và trình độ. 

Sau thành công của trường nấu ăn tư nhân dành cho phụ nữ Mĩ, bộ ba mau chóng kí được hợp đồng với nhà xuất bản Houghton Mifflin để năm 1961, cho ra đời tác phẩm nổi bật nhất trong sự nghiệp viết lách lẫn ẩm thực của Julia Child - Mastering the Art of French Cooking. Cuốn sách là một cuộc cách mạng so với các cẩm nang ẩm thực trước đó bởi tính chất dễ hiểu và hài hước của nó, thoát khỏi hệ thống công thức cùng hướng dẫn cứng nhắc như một quyển bách khoa toàn thư.

Thành công nối tiếp thành công, nhờ sự ủng hộ nồng nhiệt từ công chúng đến cuốn sách dạy nấu ăn hóm hỉnh, đơn giản và gần gũi này, Julia Child “thừa thắng xông lên” chiếm lĩnh màn ảnh nhỏ khắp thế giới với những chương trình hướng dẫn nấu nướng như Julia Child & Company, Julia Child & More Company và Dinner at Julia's. Hình ảnh một Julia cao lớn với đôi tay dài trông có vẻ vụng về, miệng liến thoắng trò chuyện vui đùa trong khi nấu ăn đã tạo nên niềm yêu thích và đồng cảm sâu sắc với những người đầu bếp nghiệp dư, những bà nội trợ trên khắp thế giới, biến Julia Child thành người thầy dễ mến và “đại chúng” nhất của ẩm thực Pháp cao cấp.

“Tinh thần Julia” và vị bếp trưởng trong mỗi chúng ta

Không đứng đầu một nhà hàng hay sở hữu bất kì giải thưởng danh giá nào, nhưng cái tên Julia Child vẫn tồn tại bền bỉ trong làng ẩm thực thế giới. Bởi ngoài kĩ năng nấu nướng tuyệt vời, bà còn đem lại một nguồn cảm hứng bất tận cho tất cả mọi người về niềm đam mê, tình yêu ẩm thực cùng ý chí theo đuổi giấc mơ.

“Tinh thần Julia” cho rằng nấu ăn xuất phát từ niềm yêu thích rất đời thường là được ăn ngon, và đồng thời tin tưởng ai cũng đều có thể bước vào “lãnh địa” ẩm thực sang trọng và tinh tế vốn chỉ dành cho dân chuyên đã khích lệ rất nhiều tay bếp nghiệp dư đồng thời quảng bá ẩm thực cao cấp ra toàn thế giới. Bên cạnh những cuốn sách và chương trình dạy nấu ăn hấp dẫn, đây mới là đóng góp lớn nhất của Julia Child cho thế giới ẩm thực của chúng ta.

“Tôi bắt đầu nấu ăn từ năm 32 tuổi, còn trước đó chỉ biết đánh chén mà thôi”. Lời bình luận hài hước này của Julia Child về chính sự nghiệp “múa chảo” của mình đã làm giảm đi rất nhiều thực tế khó khăn mà bà từng đối mặt. Bước chân vào công việc nấu nướng chuyên nghiệp khi đã ngoài 30, Julia Child không có gì trong tay ngoài một niềm tin kiên định, lòng nhiệt thành sôi nổi cùng một chút ngang ngạnh. Thời gian đầu học tập tại Le Cordon Bleu, bà phải hứng chịu áp lực đến từ tư cách “học viên kì lạ nhất” chưa từng trải qua kinh nghiệm nấu nướng nào, mặt khác lại qúa lớn tuổi so với những bạn cùng lớp mới chỉ mười mấy hai mươi đang chập chững vào nghề. Phải thực hành từ các thao tác đơn giản vô cùng như…luộc trứng hoặc thái hành, Julia Child không khỏi bực mình và sốt ruột. Tuy nhiên, sự tiến bộ vượt bậc trong một thời gian ngắn cùng cơ hội học tập với các đầu bếp số một nước Pháp đã là câu trả lời thuyết phục của Julia Child cho mọi trở ngại trước đó. Quá trình lên tay nhanh chóng của Julia đến từ thái độ không ngại thử nghiệm và vấp ngã, khi bà là một trong những đầu bếp thẳng thắn bày tỏ về mọi thất bại trong nấu nướng của mình từ việc nướng đến cháy cả bánh hay thực hành trên chục con vịt mà vẫn không tìm ra cách lọc da hoàn hảo nhất.

Người ta dễ dàng bắt gặp lại hình ảnh một Julia Child quả quyết và tự tin trong bộ phim Julie and Julia – tác phẩm điện ảnh đã phản ánh chân thực sự ảnh hưởng sâu sắc và ý nghĩa của tinh thần Julia với giới đầu bếp nghiệp dư hiện đại. Cũng giống Julia Child, vai nữ chính Julie tìm đến ẩm thực như một sự giải thoát khỏi đời sống thường nhật tù túng, cùng niềm tin rằng không bao giờ quá muộn để theo đuổi giấc mơ thật sự của chính mình. Cảnh phim ấn tượng nhất trong toàn bộ Julie and Julia chính là lúc Julie gần như suy sụp vì thần tượng Julia tỏ ra không quan tâm đến trang blog nấu nướng của cô, và chồng cô đã xuất hiện để cho vợ mình biết rằng: “Julia Child ngoài đời thực không tin vào tài năng của em. Nhưng bà Julia Child ở trong tim em (chỉ vào Julia) thì khác, và đó mới là điều quan trọng”. Huyền thoại Julia Child đã mất vào năm 2004, nhưng bà vẫn luôn là nguồn cảm hứng cho bất kì tâm hồn yêu bếp nào, bởi trong chính Julie lẫn chúng ta đều ẩn chứa một Julia Child – một đầu bếp tài hoa của riêng mình. Vấn đề ở chỗ bạn có đủ nhiệt thành, tin tưởng và kiên trì đánh thức vị đầu bếp này hay không mà thôi.

Những công thức không thể bỏ qua của Julia Child

Đã 10 năm kể từ ngày ra đi của bà hoàng không ngai Julia Child, đây cũng sẽ là dịp thích hợp để cùng xem lại những công thức để đời đã từng thu hút hàng triệu khán giả qua trang sách và màn ảnh của bà.

Julia Child nổi tiếng với những món Pháp, trong đó thịt gia cầm có thể xem là sở trường hàng đầu. Khán giả xem truyền hình luôn ấn tượng bởi thao tác lóc da và xương điệu nghệ của Julia Child cùng thành quả là những miếng thịt ức bóng bẩy, đầy đặn không tì vết. Bà rất nổi tiếng với biến thể Coq au Vin - một sự kết hợp độc đáo và ngoạn mục giữa ẩm thực Pháp và thói quen nấu nướng của người Mĩ, khi Julia sử dụng mỡ từ thịt xông khói để nướng vịt, tạo ra hương vị giòn rụm tuyệt ngon cho lớp da bên ngoài cùng màu nâu chocolate óng ánh vô cùng hấp dẫn 

Công thức ragu gà cùng hành tây và rượu vang đỏ được ABC đánh giá là một trong những món ăn đáng nhớ nhất của Julia. Thăn gà ninh trong lửa nhỏ đến khi mềm như với sốt cà chua, hành và rượu vang đỏ đã đem lại hương vị Pháp đích thực cho món ăn, dù chúng làm từ những nguyên liệu đơn giản ai cũng có thể tìm thấy trong bếp nhà mình. Julia cũng chú thích thêm rằng món gà sẽ tuyệt hơn nữa nếu thêm vào đó chút phong cách Mĩ từ khoai tây nghiền ăn kèm, hoặc cơm và mì mang phong vị Châu Á.

Các món salad cũng góp phần quan trọng làm nên phong cách ẩm thực độc đáo với tính chất hòa trộn đặc trưng đa quốc gia ở Julia Child. Salad Nicoise là sự thử nghiệm kì lạ nhưng thành công khi Julia Child kết hợp hàng chục nguyên liệu lại với nhau, và chính thành phần “đồ sộ” đã khiến salad Nicoise đôi khi được xem như món chính thay vì khai vị. Ở một đĩa Nicoise, ta có thể bắt gặp từ cà chua, măng tây, bắp cải cho đến hải sản và thịt các loại. Tuy nhiên món ăn này rất được đón nhận bởi lợi ích sức khỏe và sự cân bằng dinh dưỡng của nó.

Với salad khoai tây, Julia Child đã phản bác các phương thức nấu nướng truyền thống kiểu Pháp là chế biến khoai tây theo lối lasagna và bà cho rằng việc xếp khoai tây thành từng lớp rồi ninh nhừ sẽ làm món ăn bị quá chín và nát bấy. Salad của Julia đơn giản là trộn những lát khoai cứng cáp cùng một chút nước dùng gà cùng phụ gia, bà đặc biệt chú trọng các loại rau thơm trong công thức này. Mềm mà không nhão, màu sắc tươi mới và hương vị thơm lừng đánh thức mọi giác quan là đặc trưng của công thức salad khoai tây cộp mác Julia Child.

Xuất hiện bất ngờ trong thế giới ẩm thực, cô gái cao kều Julia Child đã đem chính biệt danh“ngông cuồng” được bạn bè ghi nhận từ thời phổ thông để tấn công bức tường nghiêm cẩn của ẩm thực cao cấp Pháp. Không chỉ ghi dấu như một đầu bếp ngoại quốc hay nữ đầu bếp hiếm hoi thành công ở ẩm thực Pháp, Julia Child đã đảo lộn toàn bộ mọi nguyên tắc cứng nhắc của nghề bếp chuyên nghiệp: bà truyền bá ẩm thực cao cấp đến với tầng lớp bình dân, sẵn sàng mạo hiểm thay đổi những lề thói và công thức nấu nướng truyền thống... Những sáng tạo mới mẻ của Julia đã góp phần tạo nên diện mạo đa sắc và muôn mặt cho ẩm thực ngày nay, và hơn cả thế, đối với mọi hoạt động trong cuộc sống, chúng ta đều có thể tìm thấy ở Julia Child nguồn cảm hứng dám thử dám làm, cùng niềm tin rằng không có gì là bất khả nếu đã có lòng say mê chân thành.

Kênh 14