Stanley Ho trải qua nhiều
biến cố, nhưng không chấp nhận đầu hàng dễ dàng. Điều duy nhất cản
bước ông chỉ là bệnh tật khi tuổi già.
Stanley Ho Hung-sun, tài phiệt lãnh
đạo đế chế casino lớn nhất châu Á SJM Holdings hôm nay (26/5) qua
đời ở tuổi 98. Ông được đánh giá là một phần rất quan trọng của Hong
Kong và có ảnh hưởng lớn đến ngành sòng bài Macau suốt nhiều thập kỷ.
Stanley Ho sinh năm 1921 trong một
gia tộc danh giá ở Hong Kong. Ông của Ho - Ho Fook làm trung gian buôn bán cho
Jardine Matheson (một công ty thương mại của Anh) trong các giao dịch giữa
Trung Quốc và Hong Kong. Cha ông - Ho Kwong cũng làm trung gian cho Sassoon -
một công ty thương mại quyền lực khác của Anh.
Dù vậy, SCMP cho biết đến thập niên 30, Đại
suy thoái khiến Ho Kwong phá sản. Cả gia đình rơi vào cảnh nghèo khổ. Stanley
Ho khi đó thường xuyên thiếu ăn và có lúc không đủ tiền để đến nha sĩ nhổ răng
đau.
Đến năm 1941, Nhật Bản tiếp quản Hong
Kong, buộc Stanley bỏ học cao đẳng và chuyển tới Macau. Ho ban đầu làm việc cho
Macau Cooperative Company - khi đó là công ty lớn nhất Macau. Công ty này bán
hàng xa xỉ, máy móc, gạo và nhiều nhu yếu phẩm khác.
Ông kết hôn với người vợ đầu tiên -
Clementina Angela Leitao năm 1942 tại Macau. Bà xuất thân từ một gia đình
thương nhân Bồ Đào Nha giàu có. Đây cũng là bước đệm giúp Ho bước chân vào giới
thượng lưu Macau.
Stanley Ho năm 1971. Ảnh: AP
Nhờ kinh doanh, Ho kiếm được số tiền
lớn đầu tiên năm 24 tuổi. Ông đã dùng phần lớn số tiền kiếm được thời kỳ này để
mở một công ty xây dựng, kiếm được khoản lớn khi chiến tranh kết thúc và Hong
Kong bùng nổ xây dựng.
Ho bước chân vào ngành sòng bài đầu
thập niên 60. Khi đó, ông thành lập một nhóm nhà đầu tư, giành độc quyền điều
hành các casino tại Macau khi hứa hẹn với chính quyền Bồ Đào Nha khi đó rằng
việc này sẽ quảng bá du lịch và cải thiện cơ sở hạ tầng tại đây. Năm 1961, công
ty này được đặt tên Sociedade de Turismo e Diversões de Macau (STDM), và casino
trung tâm - Lisboa Casino Hotel sau đó cũng nhanh chóng nổi tiếng trên thế
giới.
Việc kinh doanh của STDM tăng vọt vào
thập niên 80, khi người Trung Quốc bắt đầu giàu lên và đổ tới các casino của Ho
chơi. Ông đã nghĩ ra một chiến lược rất lời lãi, là sử dụng các môi giới thu
hút khách đến phòng VIP. Ho sẽ chia doanh thu với những người lôi kéo được
khách chơi giàu có châu Á đến Macau.
Bên trong casino Grand Lisboa trước khi mở cửa. Ảnh: AP
Dù vậy, các khách sạn và casino của
ông cũng thu hút các băng nhóm hoạt động phi pháp. Giới chức tư pháp và các nhà
phân tích sòng bài khắp thế giới cáo buộc các casino của ông, đặc biệt là các
phòng VIP, được các tổ chức tội phạm sử dụng để rửa tiền.
Trả lời New York Times năm 2007, Ho không phủ
nhận các cáo buộc này. Ông nói rằng trong thập niên 80 và 90, "bất kỳ ai
tham gia vào ngành sòng bài đều có nguy cơ vướng vào những cáo buộc như
vậy".
Bồ Đào Nha trao trả Macau cho Trung
Quốc năm 1999. Sự độc quyền của Ho cũng chỉ kéo dài đến năm 2002, khi Bắc Kinh
yêu cầu Macau mở cửa cho các hãng điều hành sòng bài nước ngoài. Những gã khổng
lồ từ Mỹ như Steve Wynn và Sheldon G. Adelson đã mở các khu sòng bài hoành
tráng, trị giá hàng tỷ USD với cả nhà hàng, sân khấu biểu diễn và khách sạn 5
sao.
"Stanley Ho sẽ không làm ăn tốt
được nữa đâu", Adelson - Chủ tịch Las Vegas Sands Corporation cho biết
trong một bài phỏng vấn năm 2007, "Ông ấy chưa bao giờ phải cạnh tranh
trong một thị trường thực sự cả".
Trên thực tế, cạnh tranh tăng lên lại
khiến Ho quyết định hiện đại hóa hoạt động và xây thêm các khách sạn - casino
xa xỉ mới. Lợi nhuận của ông tăng vọt khi người giàu Trung Quốc đổ đến Macau,
biến nơi này thành điểm đến sòng bạc lớn nhất thế giới, vượt Las Vegas năm
2006.
Theo WSJ, công ty sòng bài của ông - SJM
Holdings (thuộc STDM) hiện điều hành 20 trong 35 casino tại Macau. Ông cũng xây
dựng nhiều dự án bất động sản lớn tại đây, phát triển dịch vụ phà và hỗ trợ vốn
cho sân bay của Macau.
Đế chế sòng bài của Ho từng đóng góp
khoảng nửa doanh thu thuế cho chính quyền Macau. Việc này giúp ông có một đại
lộ riêng mang tên mình tại đây. Ho cũng từng là một trong những người giàu nhất
châu Á trong nhiều thập kỷ. Khi quyết định nghỉ hưu năm 2018, tài sản của ông
là 50 tỷ đôla Hong Kong (6,4 tỷ USD). Hiện tại, Ho không còn trong danh sách tỷ
phú của Forbes.
"Đây là mất mát lớn với Hong
Kong", Stewart Leung Chi-kin - chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Hong Kong
(Reda) cho biết khi nghe tin Stanley Ho qua đời. Ho từng làm chủ tịch tổ chức
này trong 20 năm, cho đến năm 2011. "Ho đã đóng góp rất nhiều cho ngành
bất động sản trong nhiệm kỳ ở Reda. Ông ấy chưa bao giờ lùi bước kể cả khi
chính quyền gây sức ép. Ông ấy luôn đặt lợi ích của Hong Kong lên đầu",
ông nói.
New York Times nhận định vấn đề duy nhất cản
bước Ho là bệnh tật khi tuổi già, khiến ông càng thêm dễ tổn thương trước những
đối thủ nguy hiểm nhất - mâu thuẫn gia đình. Ho có tổng cộng 4 người vợ và 17
người con. Sau khi ngã quỵ tại nhà riêng năm 2009, Ho nhập viện suốt 7 tháng.
Stanley Ho cùng một số thành viên trong gia đình. Ảnh: AP
Cuộc chiến tranh giành quyền thừa kế
bùng nổ giữa Ho và người thân khi ông còn đang hồi phục sau cuộc phẫu
thuật não. Việc này đã khiến tất cả phải ngồi lại đàm phán. Các thành viên
trong gia đình sau đó dàn xếp với nhau và cùng đưa ra thông báo vào tháng
3/2011, khẳng định: "Chúng tôi đồng ý sẽ cùng làm việc với nhau và tiếp
tục phát triển công ty sòng bài".
Tháng 6/2018, ở tuổi 96, Ho từ
chức Chủ tịch SJM Holdings. Quyền lãnh đạo được trao cho con gái Daisy Ho.
Stanley Ho trước đó cũng đã trao
quyền kiểm soát đế chế đa ngành Shun Tak Holdings cho con gái Pansy Ho. Bà khi
ấy đã nắm cổ phần lớn trong MGM Macau - một liên doanh casino - khách sạn xa xỉ
thành lập năm 2007 theo thỏa thuận giữa Ho và MGM Mirage của Wynn. Việc này cho
thấy sự nhạy bén của Ho trong những năm cuối sự nghiệp.
Con trai ông - Lawrence Ho là CEO
Melco Crown Entertainment. Đây là liên doanh casino giữa Stanley Ho và Crown
Limited - một trong những công ty giải trí - sòng bài lớn nhất Australia. Công
ty này cũng thành lập năm 2007.
Ho rất thích khiêu vũ và còn nổi
tiếng vì đã chi hàng tỷ đôla làm từ thiện. Tên của ông xuất hiện trên 12 bảo
tàng, bệnh viện và trung tâm thể thao ở Hong Kong và Macau. Ông từng trả tới
2,57 triệu đôla Hong Kong cho một cây nấm truffle một tại buổi đấu giá từ
thiện, và trả lại hai đồ vật bị đánh cắp khỏi Di Hòa Viên cho Trung Quốc.
Trong suốt cuộc đời, Ho luôn cho thấy
ông là người rất kiên cường. "Ông ấy là kiểu người không chấp nhận thất
bại", Ricardo Pinto - người phụ trách tạp chí Macau Closer cho biết trên
NYT năm 2007. Trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi với The Closer năm đó, Ho từng
nói: "Tôi thích các thử thách và không bao giờ chấp nhận nói
"Không" một cách dễ dàng".
VNE/NYT, SCMP